ผู้สูงวัย คือ ผู้ที่อายุเกิน 60-65 ปีขึ้นไป เป็นกลุ่มประชากรที่พบมากขึ้นเรื่อยๆ ในประชากรทั่วโลก เนื่องจากการดูแลสุขภาพ ตลอดจนเทคโนโลยีในการตรวจวินิจฉัย และการรักษาโรคที่ทันสมัย ทำให้ผู้คนอายุยืนยาวขึ้น สำหรับคนไทยสูงวัยมีจำนวนมากกว่า 10 ล้านคน ผู้ชายจะอายุเฉลี่ยอยู่ที่ 74 ปี และผู้หญิงอยู่ที่ 76 ปี อย่างไรก็ตาม โรคหัวใจและหลอดเลือดก็ยังเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตในผู้สูงวัยนอกเหนือจากโรคมะเร็ง
เมื่อคนเราอายุมากขึ้น จะมีภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (arteriosclerosis) ซึ่งเป็นผลมาจากความเสื่อมของอายุ โรค และภาวะที่เป็นปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันสูง การสูบบุหรี่ ไม่รับประทานผักผลไม้ พักผ่อนไม่เพียงพอ ความเครียด ซึ่งจะเกิดขึ้นกับหลอดเลือดทั่วร่างกาย แล้วแต่มากน้อยตามสภาพ ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นตามบริเวณต่างๆได้แก่
1. หัวใจ หลอดเลือดหัวใจตีบตัน กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดและภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน
2. สมอง เส้นเลือดในสมองตีบ หรือแตกได้ทำให้เป็นอัมพาต
3. ไต หลอดเลือดหัวใจไตตีบ ไตเสื่อมและภาวะไตวาย
4. มือเท้า หลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบตัน
นอกจากนั้นผู้สูงอายุจะมีโรคลิ้นหัวใจเสื่อมสภาพที่พบบ่อยคือลิ้นหัวใจเอเออร์ติกตีบ เนื่องจากลิ้นนี้ต้องรับเลือดที่ออกจากหัวใจห้องซ้าย เพื่อส่งผ่านหลอดเลือดแดงใหญ่ไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ทำให้โดนแรงกระแทกของเลือดตลอดเวลา และทำให้เกิดหินปูนเกาะตามหลอดเลือด และเกิดการตีบตามมาได้
สัญญาณเตือนโรคหัวใจวัยสูงวัย
โรคหัวใจที่พบบ่อยในผู้สูงวัย
1. โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ หรืออุดตัน
2. โรคลิ้นหัวใจเอเออร์ติกตีบ (Aortic valve stenosis)
3. โรคหัวใจสั่นพริ้ว (Atrial Fibrillation)
4. ภาวะหัวใจเต้นช้า เกิดจากตัวกำหนดการเต้นของหัวใจเสื่อมหรือที่เรียกว่า Sick Sinus Syndrome
5. หัวใจล้มเหลว
ดังนั้น เมื่อผู้สูงวัย หรือผู้ที่กำลังเข้าสู่วัยชรา มีอาการเจ็บป่วย อย่าคิดว่าให้ปล่อยไปตามธรรมชาติของโรคหรือโรคคนแก่ เนื่องจากปัจจุบัน มีการตรวจวินิจฉัยรักษาที่ก้าวหน้า ส่งผลให้มีความปลอดภัย หายป่วย มีคุณภาพชีวิตที่ดีและอายุยืนยาวครับ
พาผู้สูงวัย ไปตรวจหัวใจ กันเถอะ
เรียบเรียงโดย นพ.เกรียงไกร เฮงรัศมี
หัวหน้ากลุ่มงานอายุรศาสตร์หัวใจ สถาบันโรคทรวงอก
