มะระขี้นก หรือชื่อวิทยาศาสตร์ Momordica charantia L. เป็นพืชล้มลุก เป็นเถาเลื้อย เวลาออกลูกจะออกเป็นผลเดี่ยวคล้ายมะละกอลูกเล็ก ผิวขรุขระ มีสีเขียวเข้ม เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนจากผลสีเขียวเป็นสีส้ม หรือสีส้มอมเหลือง นิยมปลูกเป็นพืชผักสวนครัว นำส่วนที่เป็นผลมารับประทาน นำมาปรุงประกอบอาหาร เป็นเครื่องเคียง ใช้ดับกลิ่นคาวเนื้อสัตว์ พืชผักตระกูลมะระนั้นจะมีสารรสขมชื่อสารโมเมอร์ดิซินอยู่แล้ว มีสรรพคุณเด่น คือ ช่วยทำให้เจริญอาหาร สำหรับใครที่มีปัญหาเรื่องเบื่ออาหาร ไม่รู้สึกอยากอาหาร อาจลองพิจารณามะระขี้นกเป็นตัวเลือก
คุณค่าทางโภชนาการในมะระขี้นก จะให้พลังงานค่อนข้างน้อย ต่อ 100 กรัม ให้พลังงานเพียง 19-20 กิโลแคลอรี่ ประกอบด้วยสารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต โปรตีน กากใยอาหารอยู่พอควร อาจช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของระบบขับถ่าย มีวิตามินบี 1 บี 2 บี 3 ช่วยการทำงานของสมองและระบบประสาท ลดความเสี่ยงของการเกิดโรคอัลไซเมอร์และมีวิตามินซี ที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย และที่สำคัญมีวิตามินเอสูงมาก ซึ่งช่วยสนับสนุนกลไกการต้านอนุมูลอิสระในร่างกายได้ดี นอกจากนี้ บางงานวิจัยศึกษาพบว่าการรับประทานมะระขี้นกหรือดื่มน้ำมะระขี้นกนั้น อาจมีส่วนช่วยในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดในผู้ป่วยเบาหวานได้ อย่างไรก็ตาม ต้องอาศัยการศึกษาเชิงลึกและรายละเอียดที่แน่ชัดต่อไป
เนื่องจากมะระขี้นกเป็นสมุนไพรที่อยู่คู่คนไทยมาช้านาน จึงมีสรรพคุณทางด้านสมุนไพร ตามตำราแพทย์แผนไทย ตั้งแต่สมัยโบราณ ปรากฎไว้ดังต่อไปนี้
- ดอก ตากแดดให้แห้งแล้วบดให้เป็นผลชงกับน้ำร้อน ใช้ดื่มเพื่อแก้อาการหอบหืด
- ใบ ตำให้ละเอียดคั้นเอาแต่น้ำใช้ดื่มเพื่อแก้อาการปากเปื่อย แก้ไข้หวัด ลดอุณหภูมิของร่างกายเนื่องจากพิษไข้
- เมล็ด นำมาทุบแล้วต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเพื่อฆ่าพยาธิ
- ราก นำมาทุบให้แตกแล้วต้มกับน้ำ รสชาติขมใช้ดื่มเพื่อบรรเทาอาการน้ำตาลในเลือดสูงของผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวาน
- ผล ใช้ประกอบเป็นอาหาร ปอกเปลือกหั่นเป็นชิ้นบางๆ กินสดๆ หรือคั้นเอาเฉพาะแต่น้ำ ดื่มเพื่อทำให้เจริญอาหาร บำรุงร่างกาย ช่วยฆ่าพยาธิ แก้อาการปากเปื่อย เป็นยาระบาย ป้องกันอาการท้องผูก
แล้วมะระขี้นกทำเมนูอะไรได้บ้าง?
ส่วนใหญ่ใช้เป็นผักจิ้มน้ำพริก โดยทำการต้มหรือลวกให้พอนิ่มและให้รสชาติความขมลดลงก่อน หรือใช้ในการปรุงประกอบอาหารทั่วไป เช่น แกงกะทิ แกงเห็ด แกงเลียง มะระขี้นกผัดไข่ เป็นต้น เพื่อให้ได้รสขมที่มีความอร่อยเฉพาะตัวของเมนูอาหารนั้นๆ หรือหากใครไม่อยากรับประทานเป็นอาหาร อาจนำมะระขี้นกมาคั้นเป็นน้ำเพื่อดื่มระหว่างวันก็ได้เช่นกัน
เอกสารอ้างอิง
- วิมลรัตน์ วรรณพฤกษ์(2551)100สุดยอดสมุนไพรบำรุงสุขภาพ, เพชรประกาย:กรุงเทพฯ
- กรณ์กาญจน์ ภมรประวัติธนะ. (2552). “มะระขี้นก”. นิตยสารหมอชาวบ้าน. เข้าถึงได้จาก http://www.doctor.or.th/node/8931
